Καρκίνος παχέος εντέρου & διατροφή: Τι λένε οι τελευταίες μελέτες! | Nutrition Home

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί μία συχνή μορφή καρκίνου παγκοσμίως και μάλιστα στην Ινδία αποτελεί την 4^η πιο συνηθισμένη μορφή. Αν και η γενετική προδιάθεση παίζει ρόλο, ο τρόπος ζωής και κυρίως η διατροφή αναδεικνύονται σε καθοριστικούς παράγοντες τόσο για την πρόληψη όσο και για την πορεία της νόσου. Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική βιβλιογραφία έχει στραφεί στην ανάλυση της σχέσης μεταξύ διατροφικών προτύπων –όπως η κατανάλωση φυτικών και επεξεργασμένων τροφών– και του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Αναλυτικότερες πληροφορίες θα δοθούν παρακάτω.

Επιδημιολογικές μελέτες

Ξεκινώντας θα δούμε τις πληροφορίες που μας δίνει η επιστημονική βιβλιογραφία τα τελευταία χρόνια σχετικά με το συγκεκριμένο καρκίνο.

• Μεγάλη μελέτη δείχνει μια σημαντική αύξηση στον καρκίνο παχέος εντέρου σε ενήλικες ηλικίας 20–50, με παράγοντες κινδύνου όπως η παχυσαρκία, η κατανάλωση αλκοόλ, ορισμένων τύπων τροφών και ανεπαρκής φυτικές ίνες.
• Ωστόσο, φαίνεται πως η θνησιμότητα μειώνεται τόσο σε νεαρές όσο και μεγαλύτερες ηλικίες, αντανακλώντας ίσως έναν καλύτερο έλεγχο και αντιμετώπιση.
• Οι τελευταίες επιστημονικές μελέτες που ασχολήθηκαν με τους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης του κάνουν λόγο για:
• Αύξηση εμφάνισης κατά 36% σε άνδρες με παχυσαρκία.
• Αύξηση κατά 25-50% όταν υπάρχει υψηλή κατανάλωση επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος, αλκοόλ, κορεσμένων λιπαρών αλλά και η ύπαρξη διαβήτη.
• Μείωση κατά 11% με καθημερινή άσκηση.

Τι συμβαίνει με τα φυτικά και επεξεργασμένα τρόφιμα;

Επεξεργασμένα και υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα όπως αναψυκτικά, γλυκά, επεξεργασμένο κόκκινο κρέας φαίνεται πως τροφοδοτούν την φλεγμονή συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και κακή πρόγνωση του καρκίνου αυτού.

Μέσα στα επεξεργασμένα τρόφιμα φυσικά είναι και αρκετά φυτικά προϊόντα όπως μπιφτέκια και λουκάνικα φυτικής προέλευσης, vegan τυριά ή μπισκότα, έτοιμα φυτικά γεύματα, γάλα σόγιας ή βρώμης με ζάχαρη. Τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε νάτριο, σάκχαρα, εξευγενισμένα έλαια, συντηρητικά και χαμηλά σε φυτικές ίνες, γεγονός που συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες για καρκίνο του παχέος εντέρου. Συγκεκριμένα, πρόσφατη μελέτη αναφέρει πως η μεγάλη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων αυξάνει τον κίνδυνο παχέος εντέρου κατά 29% στους άνδρες.

Τα φυτικά, ωστόσο, τρόφιμα και η διατροφή που τα περιέχει σε μεγάλο βαθμό, όπως η Μεσογειακή διατροφή φαίνεται πως περιέχουν πολλές φυτικές ίνες οι οποίες προκαλούν παραγωγή βουτυρικού και προπιονικού οξέος βελτιώνοντας το εντερικό μικροβίωμα, μειώνοντας τη φλεγμονή και την καταστροφή του DNA.

Συμπέρασμα;

Μια ισορροπημένη διατροφή και άσκηση συμβάλουν ενεργά στην πρόληψη του καρκίνου αυτής τη μορφής. Η αποφυγή και ελάττωση επεξεργασμένων προϊόντων είτε είναι φυτικά είτε όχι, είναι κλειδί για την μείωση πιθανότητας εμφάνισής του. Το μέτρο είναι το παν φυσικά και δε σημαίνει πως η σπάνια κατανάλωση αυτών θα επιφέρει τόσο μεγάλη βλάβη. Και πολύ σημαντική είναι η ανάγνωση των διατροφικών ετικετών των τροφίμων ώστε να γνωρίζουμε τα συστατικά στα οποία θα εκτεθούμε.

Βιβλιογραφία:

1. Olfatifar, M., Rafiei, F., Sadeghi, A. et al.Assessing the Colorectal Cancer Landscape: A Comprehensive Exploration of Future Trends in 216 Countries and Territories from 2021 to 2040. J Epidemiol Glob Health 15, 5 (2025). https://doi.org/10.1007/s44197-025-00348-3
2. Shivshankar, S., Patil, P.S., Deodhar, K. et al.Epidemiology of colorectal cancer: A review with special emphasis on India. Indian J Gastroenterol 44, 142–153 (2025). https://doi.org/10.1007/s12664-024-01726-8
3. Roshandel, G., Ghasemi-Kebria, F., & Malekzadeh, R. (2024). Colorectal Cancer: Epidemiology, Risk Factors, and Prevention. Cancers, 16(8), 1530. https://doi.org/10.3390/cancers16081530
4. Matsuda, T., Fujimoto, A., & Igarashi, Y. (2025). Colorectal Cancer: Epidemiology, Risk Factors, and Public Health Strategies. Digestion, 106(2), 91–99. https://doi.org/10.1159/000543921
5. World Cancer Research Fund. Limit consumption of red and processed meat. Available at: https://www.wcrf.org/research-policy/evidence-for-our-recommendations/limit-red-processed-meat/
6. Liu, F., Lv, Y., Peng, Y., Qiao, Y., Wang, P., Si, C., Wang, X., Gong, J., Zhou, H., Zhang, M., Chen, L., & Song, F. (2023). Plant-based dietary patterns, genetic predisposition and risk of colorectal cancer: a prospective study from the UK Biobank. Journal of translational medicine, 21(1), 669. https://doi.org/10.1186/s12967-023-04522-8
7. Tammi, R., Kaartinen, N. E., Harald, K., Maukonen, M., Tapanainen, H., Smith-Warner, S. A., Albanes, D., Eriksson, J. G., Jousilahti, P., Koskinen, S., Laaksonen, M. A., Heikkinen, S., Pitkäniemi, J., Pajari, A. M., & Männistö, S. (2024). Partial substitution of red meat or processed meat with plant-based foods and the risk of colorectal cancer. European journal of epidemiology, 39(4), 419–428. https://doi.org/10.1007/s10654-024-01096-7
8. Wang, F., Ugai, T., Haruki, K., Wan, Y., Akimoto, N., Arima, K., Zhong, R., Twombly, T. S., Wu, K., Yin, K., Chan, A. T., Giannakis, M., Nowak, J. A., Meyerhardt, J. A., Liang, L., Song, M., Smith-Warner, S. A., Zhang, X., Giovannucci, E. L., Willett, W. C., … Ogino, S. (2022). Healthy and unhealthy plant-based diets in relation to the incidence of colorectal cancer overall and by molecular subtypes. Clinical and translational medicine, 12(8), e893. https://doi.org/10.1002/ctm2.893
9. https://www.wcrf.org/preventing-cancer/topics/vegetarian-and-vegan-diets-and-cancer/