Η Σημασία Των Αντιοξειδωτικών Στην Μετεγχειρητική Αποκατάσταση | Nutrition Home
Τι είναι τα αντιοξειδωτικά;
Τα αντιοξειδωτικά είναι συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά που προστατεύουν τα κύτταρα από την καταστροφή τους. Κατά την φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων, η αξιοποίηση του οξυγόνου οδηγεί σε ένα ασταθές μόριο, το οποίο ονομάζεται ελεύθερη ρίζα. Το σύνολο των ελεύθερων ριζών οδηγεί στο οξειδωτικό στρες. Το οξειδωτικό στρες είναι πίσω από πολλές καταστάσεις που στρεσάρουν το σώμα, από τον απλό πυρετό μέχρι την σήψη και την δυσλειτουργία των οργάνων. Κατά την φλεγμονή και την ισχαιμία, δημιουργούνται ελεύθερες ρίζες που είναι βλαβερές για το σώμα. Η αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού με την παραγωγή ενζύμων καθώς και την πρόσληψη τους μέσω της διατροφής «σβήνει» τις ελεύθερες ρίζες.
Κοινά αντιοξειδωτικά είναι η βιταμίνη C, E, το σελήνιο και η Ν-ακετυλοκυστεϊνη (NAC). Τα πιο πλούσια σε αντιοξειδωτικά τρόφιμα είναι τα μούρα (μύρτιλα, σμέουρα, βατόμουρα), λάχανο, παντζάρι, πράσινα φυλλώδη λαχανικά (λάχανο kale, σπανάκι), μπρόκολο, κουνουπίδι, καρύδια και φυστίκια, καρότα, γλυκοπατάτες.
Γιατί να χρειαστεί ενίσχυση στα αντιοξειδωτικά στην μετεγχειρητική περίοδο;
Η περίοδος ακριβώς μετά από ένα χειρουργείο έχει υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις αλλά και μεγάλη προσοχή από τους θεράποντες ιατρούς. Το χειρουργείο προκαλεί εστίες φλεγμονής και ισχαιμία – επαναιμάτωση, γεγονός που αυξάνονται οι ελεύθερες ρίζες που βλάπτουν τα λιπίδια, τις πρωτεΐνες και το DNA. Τα τρία αυτά συστατικά είναι που συμβάλλουν στην γρήγορη επούλωση και αποκατάσταση του ασθενούς. Ενώ η μικρή παραγωγή ελεύθερων ριζών είναι ωφέλιμες για την σηματοδότηση, η υπέρμετρη παραγωγή προκαλεί βλάβες.
Τι έχουν δείξει οι μελέτες για την συμβολή των αντιοξειδωτικών στην μετεγχειρητική περίοδο;
Η βασική λειτουργία των αντιοξειδωτικών είναι η ενίσχυση του ανοσοποιητικού (βιταμίνη C), η προστασία των μεμβρανών από την υπεροξείδωση των λιπιδίων (βιταμίνη Ε), η μείωση των φλεγμονωδών δεικτών (Ν-ακετυλοκυστεϊνη) και η σύνθεση ενζύμων που προστατεύουν από την φλεγμονή (Σελήνιο).
Η παροχή αντιοξειδωτικών ουσιών είτε διατροφικά είτε στοχευμένα πριν το χειρουργείο, μειώνει την βλάβη από την ισχαιμία και την επαναιμάτωση καθώς και εκπαιδεύει τα αντιοξειδωτικά συστήματα.
Πραγματοποιήθηκε τυχαιοποιημένη ελεγμένη δοκιμή σε 69 καρκινικούς ασθενείς που υπεβλήθη σε χειρουργείο και έλαβαν συγκεκριμένη θεραπεία με ραδιενεργό Ιώδιο. Η συγκεκριμένη θεραπεία προκαλεί προβλήματα στους σιελογόνους αδένες, με ξηροστομία, πόνο και μειωμένη παραγωγή σάλιου. Η χορήγηση αντιοξειδωτικών έγινε σε 3 ομάδες: η πρώτη με χορήγηση Βιταμίνης Ε και C, η δεύτερη Σελήνιο και η Τρίτη Σελήνιο και βιταμίνη C. Η λειτουργία των σιελογόνων αδένων μετρήθηκε πριν και 1 μήνα μετά την θεραπεία. Τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα από τα αντιοξειδωτικά αυτά έδωσε η Τρίτη ομάδα με τον συνδυασμό βιταμίνης C και Σεληνίου που δρουν συναγωνιστικά. Ωστόσο και η πρώτη και η δεύτερη ομάδα έδωσαν θετικά αποτελέσματα στην παρωτιδική λειτουργία και στους υπογνάθιους αδένες.
Σε άλλη έρευνα με έμμεσο υπολογισμό του οξειδωτικού στρες, αποδείχθηκε πως υψηλά επίπεδα αυτού πριν το χειρουργείο προμηνύει πιο δύσκολη και αργή μετεγχειρητική πορεία. Η μείωση του και μία «αντιοξειδωτική» επιλογή όπως η προποφόλη στην αναισθησία μπορεί να βοηθήσει.
Βιβλιογραφία:
- Tong H, Yue R, Fang J, Li X, Yang S, Hou Y, Wang R, Zhang B, Liu H, Wu Z, Cheng Y. Effects of postoperative antioxidants on the salivary glands in patients with thyroid cancer undergoing radioactive iodine-131 treatment. Nucl Med Commun. 2024 Apr 1;45(4):312-320. doi: 10.1097/MNM.0000000000001817. Epub 2024 Feb 5. PMID: 38312062.
- Toro-Pérez J, Rodrigo R. Contribution of oxidative stress in the mechanisms of postoperative complications and multiple organ dysfunction syndrome. Redox Rep. 2021 Dec;26(1):35-44. doi: 10.1080/13510002.2021.1891808. PMID: 33622196; PMCID: PMC7906620.
- Stevens JL, Feelisch M, Martin DS. Perioperative Oxidative Stress: The Unseen Enemy. Anesth Analg. 2019 Dec;129(6):1749-1760. doi: 10.1213/ANE.0000000000004455. PMID: 31743197.
- Tsuchiya M, Shiomoto K, Mizutani K, Fujioka K, Suehiro K, Yamada T, Sato EF, Nishikawa K. Reduction of oxidative stress a key for enhanced postoperative recovery with fewer complications in esophageal surgery patients: Randomized control trial to investigate therapeutic impact of anesthesia management and usefulness of simple blood test for prediction of high-risk patients. Medicine (Baltimore). 2018 Nov;97(47):e12845. doi: 10.1097/MD.0000000000012845. PMID: 30461602; PMCID: PMC6392725.