Ν-ακετυλο-L-κυστεϊνη (NAC): Η ισχυρή αντιοξειδωτική της δράση απέναντι στο οξειδωτικό στρες | Nutrition Home

Τι είναι;
Η Ν-ακέτυλο-L κυστεϊνη ή NAC είναι ένα συνθετικό παράγωγο ενός μη απαραίτητου αμινοξέος – της κυστεϊνης- που παράγουμε φυσικά μέσα στο σώμα μας. Τα αμινοξέα είναι τα βασικά δομικά υλικά των πρωτεϊνών μας. Επίσης είναι πρώιμη μορφή του GSH -sulfhydryl-containing tripeptide glutathione – πεπτίδιο που υπάρχει σε υψηλές συγκεντρώσεις στα κύτταρα μας και τα προστατεύουν από το οξειδωτικό στρες. Την NAC μπορούμε να την προσλάβουμε πιο εύκολα μέσω μη συνταγογραφούμενων συμπληρωμάτων και σε νοσοκομειακό περιβάλλον μέσω του στόματος, μέσω φλέβας ή μέσω εισπνευόμενων.

Τι είναι όμως το οξειδωτικό στρες και τι είναι το αντιοξειδωτικό για το οποίο γίνεται λόγος;

Το οξειδωτικό στρες είναι μία φυσική διαδικασία που συμβαίνει στα κύτταρα του σώματος μας και εμπλέκεται με πολλές ασθένειες. Τελικό αποτέλεσμα του οξειδωτικού στρες είναι οι ελεύθερες ρίζες, οι οποίες παρουσία μίας νόσου επιδεινώνουν την κατάσταση και καταστρέφουν σταδιακά μεγάλα μακρομόρια όπως τα λιπίδια, τις πρωτεΐνες, RNA και το DNA.
Για αυτόν τον λόγο υπάρχει ανάγκη για αντιστάθμιση αυτών των ελεύθερων ριζών και μπορούμε να αξιοποιήσουμε την αντιοξειδωτική ικανότητα ορισμένων τροφίμων και θρεπτικών συστατικών.
Ενδεικτικά αναφέρουμε πως η βιταμίνη Α, C, E και ορισμένα μικροστοιχεία όπως χαλκός, σελήνιο και ψευδάργυρος έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.

Ποια είναι τα νεότερα δεδομένα;

Όπως οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία αυτά έχουν αντιοξειδωτική δράση, έτσι και η NAC έχει αποδειχθεί πως ρυθμίζει το οξειδωτικό στρες, την δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων, την απόπτωση των κυττάρων και την φλεγμονή.
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως η NAC είναι πρόδρομος της GSH, από τις πιο ισχυρές αντιοξειδωτικές δράσεις και μετά από λεπτομερή και πολύχρονη έρευνα πάνω στην GSH φάνηκε πως όχι μόνο μειώνει τις οξειδωτικές ρίζες, αλλά μειώνει και την τοξικότητα των φαρμάκων. Άρα αν αυξήσουμε τις ποσότητες NAC που κυκλοφορούν στον οργανισμό μας, θα παραχθούν και μεγαλύτερες ποσότητες GSH που ισοδυναμεί με καλύτερη αντιοξειδωτική ικανότητα.

Που χρησιμοποιείται πλέον η NAC?

• COPD (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια)
• Χρόνια νοσήματα με χρόνιο πόνο, νευροεκφυλιστικές νόσοι
• Τοξικολογία καθώς η NAC είναι αντίδοτο στην υπεροδοσολογία παρακεταμόλης
• Σε περιπτώσεις εξαρτήσεων, στην ψύχωση, σε διαταραχές διάθεσης
• Στην κατάθλιψη
• Στην προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος σε διαβητικούς ασθενείς

Αντενδείξεις για την NAC:
Η χρήση της NAC και σε υψηλές δόσεις θεωρείται ασφαλής. Σε κάποιες περιπτώσεις που έχουν σημειωθεί ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν γαστρεντερικά προβλήματα όπως εμετός και διάρροια. Πολύ σπάνια εμφανίστηκαν δερματικές αντιδράσεις ή μείωση στην συσσώρευση αιμοπεταλίων. Μερικά φάρμακα που δεν πρέπει να δίνονται μαζί με την NAC είναι κάποια αντιβηχικά φάρμακα καθώς η μείωση του βήχα λόγω της NAC θα οδηγήσει σε συσσώρευση βρογχικών απεκκρίσεων. Επίσης πρέπει να αποφεύγεται και η χορήγηση νιτρογλυκερίνης καθώς η ταυτόχρονη χορήγηση τους οδηγεί σε πονοκέφαλο και υπόταση. Η ενδεικνυόμενη δοσολογία μέσω στόματος είναι 600mg/ημέρα τουλάχιστον για την πρόληψη των εξάρσεων της COPD (Χρόνιας Αναπνευστικής Πνευμονοπάθειας).

Βιβλιογραφία:
Raghu G, Berk M, Campochiaro PA, Jaeschke H, Marenzi G, Richeldi L, Wen FQ, Nicoletti F, Calverley PMA. The Multifaceted Therapeutic Role of N-Acetylcysteine (NAC) in Disorders Characterized by Oxidative Stress. Curr Neuropharmacol. 2021;19(8):1202-1224. doi: 10.2174/1570159X19666201230144109. PMID: 33380301; PMCID: PMC8719286.