Πάρκινσον Και Διατροφή: Τι γνωρίζουμε Μέχρι Σήμερα; | Nutrition Home
Η νόσος του Πάρκινσον (Parkinson’s disease) ανήκει στις νευρολογικές παθήσεις που επηρεάζει μεγάλο μέρος του πληθυσμού και ιδιαίτερα τους ηλικιωμένους. Σύμφωνα με συστηματική ανασκόπηση του 2022, η επιδημιολογία της νόσου είναι 14-160 άτομα ανά 100.000. Η συμπτωματολογία χωρίζει την νόσο κλινικά σε τρόμο και μη τρόμο και σε 3 στάδια. Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι ο τρόμος, η βραδυκινησία, η δυσκαμψία και η δυσκολία στην βάδιση, τα οποία είναι συμπτώματα σχετικά με τον τρόμο. Τα συμπτώματα μη σχετικά με τον τρόμο είναι νευροεκφυλιστικής φύσεως και εγκαθίστανται δεκαετίες πριν τα συμπτώματα τρόμου. Η εγκατάσταση και των συμπτωμάτων τρόμου σηματοδοτεί την μη αναστρέψιμη πορεία της νόσου. H νόσος μπορεί να πυροδοτηθεί από αυξημένο οξειδωτικό στρες, αυτοφαγία, παράσιτα και έκθεση σε βαρέα μέταλλα.
Έχουν αρχίσει να γίνονται μελέτες και συζητήσεις σχετικά με την διατροφή και τον ρόλο της στη εξέλιξη και διαχείριση της νόσου. Η επαρκής θρέψη (σε μάκρο και μικροθρεπτικά) συμβάλει στην ευαισθησία της ινσουλίνης, την σηματοδότηση του IGF-1 (πολυπεπτίδιο που σχετίζεται με την ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό των φυσιολογικών κυττάρων), την λειτουργία των μιτοχονδρίων και την νευροφλεγμονή που χαρακτηρίζει την νόσο.
Πως δρα η καλή και επαρκή θρέψη σε ένα άτομο με Πάρκινσον;
Μία καλή διατροφική κατάσταση βελτιώνει την δυσκινησία και την σοβαρότητα της νόσου.
- Η μεσογειακή διατροφή μειώνει τον πρόδρομο κίνδυνο στην εξέλιξη της νόσου πιθανώς μέσω της υψηλής πρόσληψης φρούτων, λαχανικών, Ω3 λιπαρών οξέων από ψάρια και ελαιόλαδο. Η Μεσογειακή διατροφή βελτίωσε τον λόγο, την προσοχή, την συγκέντρωση, την γνωστική λειτουργία και την καθημερινή κίνηση. Η διατροφή της Μεσογείου περιέχει υψηλά ποσά αντιοξειδωτικών (πολυφαινόλες) γεγονός που μειώνει το οξειδωτικό στρες και την μεταβολική φλεγμονή της νόσου.
- Τροφές πλούσιες σε πολυφαινόλες είναι τα σταφύλια, το κόκκινο κρασί, τα παντζάρια, η μαύρη σοκολάτα, το τσάι, ο καφές, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα μούρα.
- Ελαφριά θερμιδική μείωση: Η μείωση στην καθημερινή πρόσληψη ενέργειας συμβάλλει στην καλύτερη ευαισθησία στην ινσουλίνη, να μειώσει καρδιαγγειακά σχετιζόμενα με την ηλικία, νεύροεκφυλιστικές νόσους και ανοσομεταβολικές απορρυθμίσεις. Το ελαφρύ θερμιδικό έλλειμα ενεργοποιεί καλύτερα σηματοδοτήσεις στο σώμα και μειώνει την φλεγμονή.
- Κετογονική διατροφή: η συγκεκριμένη διατροφή χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά λίπους και ελάχιστα υδατάνθρακα και σχεδιάστηκε για άτομα με επιληψία. Η παραγωγή κετονών λόγω της έλλειψης υδατάνθρακα σαν πηγή ενέργειας έχει οφέλη για τις νευροεκφυλιστικές νόσους και διατηρεί τον μεταβολισμό του εγκεφάλου. Το αρνητικό αυτής της διατροφής είναι ότι είναι δύσκολη και επικίνδυνη για υποθρεψία μακροπρόθεσμα. Επίσης δεν έχουμε πολλές διαθέσιμες μελέτες με μεγάλο χρόνο παρακολούθησης λόγω της δυσκολίας στην υιοθέτηση της.
- Διατροφή πλούσια σε πολυφαινόλες: ήδη αναφερθήκαμε στις πολυφαινόλες, αλλά οι επιστήμονες έριξαν παραπάνω φως στην ευεργετική δράση των πολυφαινολών στην εξέλιξη της νόσου. Αν και κάποιες μελέτες έγιναν σε ζώα, έχει φανεί πως συστατικά όπως η κουρκουμίνη (στον κουρκουμά), το τσάι, η εσπεριδίνη και η ναριγκενίνη (σε εσπεριδοειδή) έχουν αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη και «αντιπαρκινσονική» δράση.
- Ρεσβερατρόλη: Η ρεσβερατρόλη μαζί με την κερκετίνη και τις κατεχίνες ανήκουν στις ουσίες με καλά αποτελέσματα στην νευροπροστασία. Οι μελέτες δεν έχουν ακόμα συμφωνήσει όλες για την ευεργετική δράση αυτών των ουσιών σε άτομα με Πάρκινσον.
- Τρόφιμα πλούσια σε ρεσβερατρόλη: κόκκινο κρασί, σταφύλια, τσάι, μούρα, μήλα, εσπεριδοειδή.
- Βιταμίνη Ε: Η λιποδιαλυτή αυτή βιταμίνη μαζί με Ω3 μειώνουν την φλεγμονή στο σώμα και μειώνει τον κίνδυνο της νόσου. Αν και οι μελέτες ακόμα είναι αντικρουόμενες, μία επαρκή ποσότητα αντιοξειδωτικών και αντιφλεγμονωδών ουσιών είναι απαραίτητη.
- Βιταμίνη Ε βρίσκουμε: σε φουντούκια, στον ηλιόσπορο, σε αμύγδαλα, σε φυστίκια, σε αβοκάντο, στο ελαιόλαδο, σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά και σε εμπλουτισμένα δημητριακά.
- Ω3 λιπαρα βρίσκουμε στο ελαιόλαδο, σε λιπαρά ψάρια όπως σαρδέλα, σκουμπρί, γαύρο, τσιπούρα, σε καρύδια, στον λιναρόσπορο, στους σπόρους τσία.
Συμπερασματικά: Τα καλύτερα αποτελέσματα για την εξέλιξη της νόσου του Πάρκινσον έχουν φανεί με την Μεσογειακή διατροφή καθώς και πρότυπα διατροφής πλούσια σε αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ουσίες, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται φυσικά μέσα στην Μεσογειακή διατροφή. Εξίσου καλά αποτελέσματα έχει και η κετογονική διατροφή αλλά είναι περιοριστική και με κίνδυνο διατροφικών ελλείψεων. Αναμένουμε και νεότερες μελέτες με ανθρώπινο πληθυσμό, καλύτερο σχεδιασμό και μεγαλύτερο χρόνο παρακολούθησης.
Βιβλιογραφία:
- Bianchi VE, Rizzi L, Somaa F. The role of nutrition on Parkinson’s disease: a systematic review. Nutr Neurosci. 2023 Jul;26(7):605-628. doi: 10.1080/1028415X.2022.2073107. Epub 2022 Jun 22. PMID: 35730414.
- Tosefsky KN, Zhu J, Wang YN, Lam JST, Cammalleri A, Appel-Cresswell S. The Role of Diet in Parkinson’s Disease. J Parkinsons Dis. 2024;14(s1):S21-S34. doi: 10.3233/JPD-230264. PMID: 38251061; PMCID: PMC11380239.
- Knight E, Geetha T, Burnett D, Babu JR. The Role of Diet and Dietary Patterns in Parkinson’s Disease. Nutrients. 2022 Oct 25;14(21):4472. doi: 10.3390/nu14214472. PMID: 36364733; PMCID: PMC9654624.