Εντερικό μικροβίωμα: Πως επηρεάζει η διατροφή μας την ψυχική μας υγεία;
Έχετε ακούσει τις εκφράσεις “το έντερο είναι δεύτερος εγκέφαλος” ή “είμαστε ότι τρώμε”;
Οι εκφράσεις αυτές φαίνεται να επιβεβαιώνονται καθώς μια πληθώρα πρόσφατων μελετών υποδεικνύουν ότι το μικροβίωμα του εντέρου μας φαίνεται να παίζει τον ρόλο του βασικού διαμεσολαβητή αυτής της επικοινωνίας εντέρου-εγκεφάλου, και υποστηρίζουν την άμεση σχέση της διατροφής στην ψυχική μας υγεία, το στρες και την κατάθλιψη.
Τι είναι το εντερικό μικροβίωμα
Το μικροβίωμα του εντέρου μας είναι το σύνολο των μιροοργανισμών που “φιλοξενούμε” στο έντερο μας, παθογόνα και μη. Ο καθένας απο μας έχει το δικό του ξεχωριστό μικροβιώμα το οποίο είναι μέρος του γονιδιώματος μας. Όταν η ισορροπία μεταξύ της ποικιλομορφίας των παθογόνων και μη παθογόνων μικροοργανισμών διαταράσσεται και υπερισχύουν τα παθογόνα, επηρεάζεται η υγεία μας. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή με τον όρο “δυσβίωση”.
Η δυσβιώση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα προκαλώντας χρόνια φλεγμονή, ως αποτέλεσμα της αυξημένης εντερικής διαπερατότητας που προκαλεί η μειωμένη άμυνα του εντέρου, και η οποία επιτρέπει την είσοδο ενδοτοξινών στην κυκλοφορία του αίματος.
Αλλαγές στη σύνθεση του μικροβιώματος
Μια πρόσφατη μελέτη υποστηρίζει ότι η σύνθεση του μικροβιώματος μπορεί να τροποποιηθεί μέσα σε 24 ώρες από την έναρξη μιας διατροφής υψηλής ή χαμηλής σε λιπαρά.
Στην ίδια μελέτη βρέθηκε ότι η τήρηση μιας διατροφής δυτικού τύπου (υψηλή σε υδατάνθρακες και λιπαρά, και χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες) για διάστημα ενός μήνα, αύξησε τη δραστηριότητα των ενδοτοξινών στο πλάσμα του αίματος 71%!
Τροφές που δρουν προστατευτικά
Οι τροφές που φαίνεται να παίζουν σπουδαίο αντιοξειδωτικό ρόλο μειώνοντας την εντερική διαπερατότητα και την απελευθέρωση των ενδοτοξινών στην κυκλοφορία είναι το κακάο, το πράσινο τσάι και ο κουρκουμάς.
Σε άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη αναφέρθηκαν χαμηλά επίπεδα μαγνησίου, το οποίο επηρεάζει την εντερική διαπερατότητα. Άλλο ένα θρεπτικό συστατικό που συνδέεται σταθερά με την κατάθλιψη είναι ο ψευδάργυρος, η μακροχρόνια έλλειψη του οποίου φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά την ποικιλομορφία του εντερικού μικροβιώματος και την εντερική διαπερατότητα.
Ο ρόλος των προβιοτικών στην κατάθλιψη
Στα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μετα-ανάλυσης 16 μελετών (6 εξ αυτών κλινικές δοκιμές) διαπιστώθηκε σημαντική βελτίωση της των συμπτωμάτων της κατάθλιψης μέσω της συμπληρωματικής χορήγησης προβιοτικών σε ασθενείς σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Στην ίδια μελέτη, σε ασθενείς με κατάθλιψη διαπιστώθηκαν μειωμένοι πληθυσμοί κάποιων μη παθογόνων στελεχών που παράγουν λιπαρά οξέα μικρής αλύσου (SCFAs). Τα SCFA (οξικό οξύ, προπιονικό οξύ, βουτυρικό οξύ) έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση και θα μπορούσαν να διαδραματίσουν προστατευτικό ρόλο κατά της κατάθλιψης σύμφωνα με άλλες προκλινικές και κλινικές μελέτες.
Επιπλέον, μια προκλινική μελέτη έδειξε ότι η πρόσληψη προβιοτικών στελεχών Bifidobacterium μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση της κατάθλιψης λόγω στρες.
Συμπερασματικά
Η βελτίωση της ποιότητας της διατροφής και η επακόλουθη υγεία του εντέρου μπορεί να έχουν οφέλη για την ψυχική υγεία των ατόμων και δεν θα πρέπει να υποτιμάται. Η κατανάλωση φυτικών ινών, τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά και προβιοτικών είναι μέγιστης σημασίας για την υγεία του μικροβιώματος μας!
Βιβλιογραφία:
1. Dawson SL, Dash SR, Jacka FN. The Importance of Diet and Gut Health to the Treatment and Prevention of Mental Disorders. Int Rev Neurobiol. 2016;131:325-346. doi: 10.1016/bs.irn.2016.08.009. Epub 2016 Sep 28. PMID: 27793225.
2. Fond G, Boukouaci W, Chevalier G, Regnault A, Eberl G, Hamdani N, Dickerson F, Macgregor A, Boyer L, Dargel A, Oliveira J, Tamouza R, Leboyer M. The “psy2.chomicrobiotic”: Targeting microbiota in major psychiatric disorders: A systematic review. Pathol Biol (Paris). 2015 Feb;63(1):35-42. doi: 10.1016/j.patbio.2014.10.003. Epub 2014 Nov 2. PMID: 25468489.