Καφές σε άδειο στομάχι: τελικά μία καλή ή κακή συνήθεια; | nutrition home
Πόσες φορές έχουμε ακούσει γνωστούς μας να λένε πως το πρώτο γεύμα της ημέρας είναι.. καφές! Είναι όμως μία καλή συνήθεια; Μήπως βλάπτει την υγεία μας; Πως επηρεάζει την διατροφή μας μέσα στην μέρα;
Ποια είναι τα πιθανά οφέλη του καφέ σε άδειο στομάχι;
- Μας δίνει τα οφέλη του καφέ ανεξαρτήτως τροφής: Η καφεΐνη χαρίζει επαγρύπνηση, ετοιμότητα, γρήγορα αντανακλαστικά, ζωντάνια, καλύτερη συγκέντρωση και ικανότητα για μάθηση. Οπότε μιλάμε για ένα καλό ξεκίνημα της ημέρας που θα μας βγάλει από την φάση του ύπνου.
Πως θα μπορούσε όμως να μας βλάψει;
- Καθυστερεί την γαστρική κένωση: Σε μελέτες που έγιναν συγκρίνοντας την κατανάλωση καφέ με και χωρίς τροφή φάνηκε πως παρουσία καφεΐνης καθυστερεί η απορρόφηση της τροφής. Αυτό πιθανόν να επιμηκύνει προβλήματα πέψης σε άτομα με ευαίσθητο στομάχι.
- Αυξάνει την παραγωγή γαστρικού οξέος: Η πικρή γεύση του καφέ ενεργοποιεί τους υποδοχείς της πικρής γεύσης και σαν αντίδραση παράγεται γαστρικό οξύ. Θα μπορούσε να προκαλέσει πρόβλημα σε άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή υπερέκκριση οξέος, άτομα με έλκη και φλεγμονές στο στομάχι και κατά συνέπεια να φέρει δυσφορία, καούρες, δυσπεψία. Μάλιστα, αν δεν συνοδεύεται από κάποιο τρόφιμο που μπορεί να αυξάνει το pH στο στομάχι (π.χ. μπανάνα) το πρόβλημα μπορεί να είναι πιο έντονο.
- Μπορεί να επιδεινώσει την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Ο καφές έχει την ικανότητα να μειώνει τον τόνο του σφιγκτήρα στον οισοφάγο και έτσι να είναι πιο εύκολο να περάσουν τα οξέα στον οισοφάγο με αποτέλεσμα την αίσθηση του καύσους και της παλινδρόμησης.
Παίζει ρόλο το είδος του καφέ;
Ο κρύος καφές φίλτρου φάνηκε να έχει λιγότερες όξινες ουσίες σε σχέση με τον ζεστό. Σε παλαιότερες μελέτες φάνηκε πως ο καφές είτε περιέχει καφεΐνη είτε όχι (ντεκαφεϊνέ) προκαλεί μείωση στην πίεση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Δεν παίζει ρόλο το ψήσιμο «roasting» των κόκκων καφέ.
Πως επηρεάζεται η υπόλοιπη μέρα μας διατροφικά με αυτήν την πρακτική;
- Ίσως να μειώνει την συνολική πρόσληψη τροφής καθόλη την ημέρα: Σε μία μικρή δοκιμή με χορήγηση 1 mg/kg καφεΐνης στους εξεταζόμενους και στη συνέχεια γεύμα από μπουφέ, φάνηκε μία μικρή μείωση στην ενεργειακή πρόσληψη στο γεύμα που ακολούθησε. Δεν μπορούμε να βγάλουμε όμως συμπέρασμα και για την υπόλοιπη μέρα. Επίσης, μόνο μία μελέτη έδειξε πως η ενεργειακή πρόσληψη μειώθηκε μετά την χορήγηση καφεΐνης πριν το πρώτο γεύμα και αυτό μάλιστα παρατηρήθηκε μόνο σε άνδρες.
Συμπερασματικά:
Ο κάθε ένας θα πρέπει να παρατηρήσει πως το σώμα του αντιδρά σε μία κούπα καφέ με άδειο στομάχι. Αν παρατηρήσει αίσθημα καύσους στο στήθος ή ξινή γεύση στο στόμα του, τότε καλό θα ήταν να δοκιμάσει να συνοδεύσει τον καφέ με λίγο φαγητό (μία φρυγανιά, μία μπανάνα) ή ακόμα και λίγο γάλα στον καφέ του. Εν συντομία μπορούμε να πούμε πως ο σκέτος καφές χωρίς φαγητό σπάνια φέρνει προβλήματα στο στομάχι αλλά πάντα πρέπει ο κάθε ένας να παρατηρεί για πιθανές παρενέργειες και ιδιαίτερα αν έχει παλινδρόμηση ή ευαίσθητο στομάχι.
Βιβλιογραφία:
- Lieberman, H. R., Agarwal, S., & Fulgoni, V. L. (2018). Daily Patterns of Caffeine Intake and the Association of Intake with Multiple Sociodemographic and Lifestyle Factors in US Adults Based on the NHANES 2007–2012 Surveys. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics. doi:10.1016/j.jand.2018.08.152
- Panek-Shirley, L. M., DeNysschen, C., O’Brien, E., & Temple, J. L. (2018). Caffeine Transiently Affects Food Intake at Breakfast. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics. doi:10.1016/j.jand.2018.05.015
- Willson, C. (2018). The clinical toxicology of caffeine: A review and case study. Toxicology Reports. doi:10.1016/j.toxrep.2018.11.002
- Liszt KI, Ley JP, Lieder B, Behrens M, Stöger V, Reiner A, Hochkogler CM, Köck E, Marchiori A, Hans J, Widder S, Krammer G, Sanger GJ, Somoza MM, Meyerhof W, Somoza V. Caffeine induces gastric acid secretion via bitter taste signaling in gastric parietal cells. Proc Natl Acad Sci U S A. 2017 Jul 25;114(30):E6260-E6269. doi: 10.1073/pnas.1703728114. Epub 2017 Jul 10. PMID: 28696284; PMCID: PMC5544304.
- Rao, N.Z., Fuller, M. Acidity and Antioxidant Activity of Cold Brew Coffee. Sci Rep 8, 16030 (2018). https://doi.org/10.1038/s41598-018-34392-w
- Mehta, R. S., Song, M., Staller, K., & Chan, A. T. (2020). Association Between Beverage Intake and Incidence of Gastroesophageal Reflux Symptoms. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 18(10), 2226–2233.e4. doi:10.1016/j.cgh.2019.11.040