Διατροφική εκπαίδευση παιδιών: Όλα όσα θέλεις να ξέρεις! | Nutrition Home
Η διατροφική εκπαίδευση αποτελεί τη διαδικασία κατά την οποία το άτομο αποκτά γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις που το βοηθούν να υιοθετήσει υγιεινές διατροφικές συνήθειες. Δεν πρόκειται απλώς για πληροφορίες γύρω από τρόφιμα, αλλά για μια ολιστική προσέγγιση στην τροφή, που σχετίζεται με πολλές πτυχές της ζωής.
Σε ποια ηλικία ξεκινάει;
Μια αρκετά καίρια ερώτηση! Η διατροφική εκπαίδευση ξεκινάει ήδη από την ηλικία μηνών του βρέφους. Συγκεκριμένα από τη στιγμή που ξεκινάει να εισάγει στη διατροφή του τη στερεή τροφή, ξεκινάει και η εκπαίδευσή του. Οι πρώιμες εμπειρίες με το φαγητό διαμορφώνουν τις μακροπρόθεσμες διατροφικές προτιμήσεις και στάσεις, όπως άλλωστε αναφέρουν επιστήμονες. Βέβαια η διαδικασία αυτή δεν σταματάει ίσως και ποτέ καθώς συνεχίζει στην εφηβεία και μέχρι και την ενηλικίωση.
Ηλικιακές Φάσεις Εκπαίδευσης:
- 0–3 ετών: Εισαγωγή στη γεύση, αφή, χρώμα, άρωμα των τροφών.
- 4–8 ετών: Δημιουργία ρουτίνας, κατανόηση βασικών ομάδων τροφών.
- 9–12 ετών: Εμβάθυνση σε γνώσεις, ενίσχυση κριτικής σκέψης.
- 13+ ετών: Ανάπτυξη ανεξαρτησίας, σύνδεση διατροφής με εικόνα σώματος και απόδοση.
Που συντελείται αυτή η εκπαίδευση;
Φυσικά η διατροφική εκπαίδευση συντελείται σε πολλά μέρη και από πολλούς ανθρώπους και μέσα. Συγκεκριμένα:
- Στο σπίτι
Η οικογένεια αποτελεί το πρώτο και ισχυρότερο πρότυπο. Οι διατροφικές συνήθειες των γονέων, η διαθεσιμότητα των τροφών στο σπίτι και το κλίμα γύρω από το φαγητό (πίεση, αμοιβές, απαγορεύσεις) επηρεάζουν έντονα τα παιδιά.
Ο ρόλος των γονέων είναι να:
- Προσφέρουν ποικιλία τροφών χωρίς εξαναγκασμό
- Τρώνε μαζί με τα παιδιά
- Μιλούν θετικά για την τροφή, αποφεύγοντας ενοχές και ανταμοιβές
- Ενισχύουν τη συμμετοχή των παιδιών στην αγορά τροφίμων, σαν κοινή δραστηριότητα
- Ζητούν τη συμβουλή ενός επαγγελματία διατροφής εάν παρατηρούν σημάδια που μπορεί να δείχνουν μια ανθυγιεινή σχέση με το φαγητό
- Στο σχολείο
Το σχολείο αποτελεί ένα ακόμα μέρος διατροφικής εκπαίδευσης μέσω διάφορων παιχνιδιών και δραστηριοτήτων, εκπαιδευτικών επισκέψεων και ομιλιών από και προς διαιτολόγους και ειδικούς διατροφής. Όπως σημειώνει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το περιβάλλον του σχολείου διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση υγιεινών συνηθειών.
- Μέσω κοινωνικών δεσμών και των ΜΜΕ
Όσο το παιδί μεγαλώνει αναπτύσσει όλο και περισσότερους κοινωνικούς δεσμούς, εντάσσεται στην κοινωνία και οι συνήθειες που μπορεί να έχουν φίλοι και γνωστοί σιγά σιγά μπορεί να γίνουν και δικές τους συνήθειες. Επιπλέον, τα πρότυπα που δείχνουν τα ΜΜΕ, κινητά, εφαρμογές κλπ έρχονται μέρα με τη μέρα πιο κοντά στο παιδί, καθώς και εκείνο έρχεται πιο κοντά με τη χρήση κινητού τηλεφώνου, της τηλεόρασης και του διαδικτύου. Εδώ είναι ίσως ένα ιδιαίτερα κομβικό σημείο, καθώς θα χρειαστεί η βοήθεια της οικογένειας και εκπαίδευσης, ώστε να έχει κριτική σκέψη και να ξεχωρίζει και να κατανοεί τα μηνύματα που προσπαθούν τα ΜΜΕ να του περάσουν.
Εν κατακλείδι:
Η διατροφική εκπαίδευση είναι μια συνεχής διαδικασία διαμόρφωσης στάσεων και συμπεριφορών απέναντι στην τροφή και δεν αποτελεί απλά διδακτέα ύλη, ούτε εξετάζεται με τη μορφή διαγωνίσματος. Είναι πολυμορφική και πολυπαραγοντική και θέτει τα θεμέλια για έναν υγιή, ισορροπημένο τρόπο ζωής. Ως διαιτολόγοι, εκπαιδευτικοί ή γονείς, έχουμε την ευκαιρία και την ευθύνη να δημιουργήσουμε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον που καλλιεργεί την αγάπη για το φαγητό, τη γνώση, αλλά και την αυτονομία στις επιλογές. Η επένδυση στη διατροφική εκπαίδευση των παιδιών είναι επένδυση στην υγεία των ενηλίκων του αύριο.
Βιβλιογραφία:
- Nutrition Education: https://www.cdc.gov/school-nutrition/education/index.html
- Contento I, Balch GI, Bronner YL, et al. The effectiveness of nutrition education and implications for nutrition education policy, programs, and research: a review of research. 1995. In: Database of Abstracts of Reviews of Effects (DARE): Quality-assessed Reviews [Internet]. York (UK): Centre for Reviews and Dissemination (UK); 1995-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK66536/
- https://www.myplate.gov/life-stages/kids
- Kulandaivelu, Y., Hamilton, J., Banerjee, A., Gruzd, A., Patel, B., & Stinson, J. (2023). Social Media Interventions for Nutrition Education Among Adolescents: Scoping Review. JMIR pediatrics and parenting, 6, e36132. https://doi.org/10.2196/36132
- https://www.fao.org/nutrition/education/en/