«Σύνδρομο Άδειου Πιάτου»: Γιατί «Πρέπει» Να Τελειώσουμε Την Μερίδα Μας Και Που Μπορεί Να Οδηγήσει Αυτό; | Nutrition Home
Όλοι θα έχουμε ακούσει την έκφραση «φάε όλο το πιάτο σου» κυρίως από τους γονείς ή τους παππούδες και γιαγιάδες μας και ότι «είναι η δύναμη μας». Τι ισχύει πραγματικά; Πως μπορεί μία τέτοια έκφραση να διαμορφώσει τις μελλοντικές μας πρακτικές και την νοοτροπία μας γύρω από το φαγητό;
Σε μελέτη που εξετάζει την τάση μας να «καθαρίζουμε» το πιάτο μας και την σύνδεση της με την αύξηση της τροφής, βρέθηκε πως είναι μία πολύ συχνή συμπεριφορά (και στα περισσότερα γεύματα καταναλώνεται πάνω από το 90% του σερβιρισμένου φαγητού). Μάλιστα συνδέεται και με υψηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) πράγμα που αποτελεί παράγοντα κινδύνου για παχυσαρκία.
Στην ίδια μελέτη με 89 γυναίκες με φυσιολογικό και υπέρβαρο σωματικό βάρος εξετάστηκε η τάση να «καθαρίζεται» το πιάτο με μικρή ή μεγάλη μερίδα. Καταγράφηκαν τα γραμμάρια φαγητού που καταναλώθηκαν, η όρεξη πριν και μετά καθώς και αντιλήψεις για το μέγεθος της μερίδας και αν ικανοποιήθηκαν. Τα βασικά ευρήματα έδειξαν πως μία μεγάλη μερίδα οδηγεί σε υπερκατανάλωση και τα άτομα που έχουν την τάση να «καθαρίζουν το πιάτο» έτρωγαν ανεξάρτητα την μερίδα. Επίσης η μεγάλη μερίδα θεωρήθηκε από τις γυναίκες πιο μεγάλη όπως αναμένονταν κιόλας και αυτό συνέβαλε σε χαμηλότερη ικανοποίηση γεύματος.
Σε άλλη μελέτη επισημαίνεται η σημασία της πρόληψης της παιδικής παχυσαρκίας από νωρίς. Συναντάμε όμως συχνά στους κόλπους της οικογένειας να επαναλαμβάνονται εκφράσεις όπως «φάε όλο το φαγητό σου», να περιορίζονται τα παιδιά σε άλλους τομείς αν δεν καταναλώσουν όλο το φαγητό τους και αντίστοιχα να επαινούνται όταν το ολοκληρώσουν.
Οι λόγοι που πηγάζουν πίσω από την προτροπή των μεγαλύτερων στην κατανάλωση του φαγητού είναι η ανησυχία για το αν θρέφεται επαρκώς το παιδί, αν ‘’νομίζει’’ πως χόρτασε με λίγες μπουκιές, για να περιοριστεί το food waste (σπατάλη τροφίμων) και ως τρόπος επιβράβευσης με κάτι θετικότερο αργότερα.
Η μελέτη αυτή έδειξε πως η καταναγκαστική επιβεβλημένη κατανάλωση τροφής οδηγεί σε αυξημένη κατανάλωση τροφίμων με ζάχαρη ή fast food, μειωμένη αυτορύθμιση της κατανάλωσης (αφού κάποιος άλλος ορίζει το πότε χορταίνουμε και σταματάμε το γεύμα μας), υψηλότερα επίπεδα άρνησης τροφής και όπως προαναφέρθηκε αυξημένος κίνδυνος παχυσαρκίας.
Η βιβλιογραφία προτείνει να δοθεί ο έλεγχος της μερίδας στα παιδιά και στον εκάστοτε που καταναλώνει φαγητό καθώς αυτός μπορεί να εκτιμήσει την χωρητικότητα του στομάχου του με βάση το αίσθημα πληρότητας, κορεσμού και όχι ό,τι έχει επιβληθεί από τρίτους ή την μερίδα που σερβιρίστηκε. Αυτό θα ενισχύσει την σύνδεση του ατόμου με το σώμα του, τα όρια και την αυτορύθμιση.
Βιβλιογραφία:
- Sheen F, Hardman CA, Robinson E. Plate-clearing tendencies and portion size are independently associated with main meal food intake in women: A laboratory study. Appetite. 2018 Aug 1;127:223-229. doi: 10.1016/j.appet.2018.04.020. Epub 2018 May 4. PMID: 29730185.
- Dev DA, McBride BA, Speirs KE, Blitch KA, Williams NA. “Great Job Cleaning Your Plate Today!” Determinants of Child-Care Providers’ Use of Controlling Feeding Practices: An Exploratory Examination. J Acad Nutr Diet. 2016 Nov;116(11):1803-1809. doi: 10.1016/j.jand.2016.07.016. Epub 2016 Sep 17. PMID: 27650534.