Γιατί πεινάω περισσότερο λίγες μέρες πριν την περίοδο μου; | Nutrition Home
Είναι λογικές οι λιγούρες και η πείνα πριν ξεκινήσει ο κύκλος μας; Υπάρχει όντως μεγαλύτερη ανάγκη για ενέργεια εκείνες τις ημέρες; Γιατί έχουμε μία προτίμηση στα γλυκά και τα λιπαρά φαγητά;
Αναφερόμαστε σε εκείνες τις μέρες λίγο πριν την περίοδο που υπάρχει μια απροσδιόριστα ακατανίκητη ανάγκη για γλυκό και γενικότερα μεγαλύτερη πείνα από την συνηθισμένη. Είναι πολλές οι γυναίκες που βιώνουν το προεμμηνορυσιακό συνδρομο (PMS), κατά το οποίο περιλαμβάνει κατακράτηση υγρών, φούσκωμα και πρήξιμο, κράμπες στην κοιλιά, πόνο στην πλάτη και πρήξιμο στο στήθος έως και επώδυνο. Παράλληλα υπάρχει έξαρση στην ακμή και χαμηλότερη αυτοπεποίθηση. Όλα τα παραπάνω προκύπτουν από τα απότομα σκαμπανεβάσματα των φυλετικών ορμονών.
Πιο συγκεκριμένα 1 εβδομάδα πριν την έναρξη του κύκλου, στην ωχρινική φάση, στην οποία παρατηρούνται έντονες αλλαγές στην διάθεση και στην συμπεριφορά, έντονο άγχος και ευερεθιστότητα. Παρατηρούνται αυξήσεις στα οιστρογόνα και στην προγεστερόνη.
Αυξάνονται όμως οι θερμιδικές μας ανάγκες μέσα στον κύκλο;
Ναι! Κατά την ωχρινική φάση (21η-28η) αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματος μας καθώς και η κατανάλωση ενέργειας είναι αυξημένη σε σχέση με την περίοδο της ωορρηξίας και μάλλον οφείλεται στην αύξηση της έκκρισης της προγεστερόνης και της οιστραδιόλης.
Αντίθετα στην φάση της ωορρηξίας η κατανάλωση ενέργειας μειώνεται. Επίσης παρατηρήθηκε πως πριν την περίοδο αυξήθηκε η κατανάλωση απλών σακχάρων και λιπαρών τροφίμων.
Η δυσκολία που αντιμετωπίζουμε στο να απαντήσουμε σε αυτό το απλό ερώτημα είναι ότι έχουμε λίγες πρόσφατες μελέτες χωρίς μεροληψίες και μεγάλο πληθυσμό για να βγάλουμε ένα έγκυρο και ασφαλές συμπέρασμα. Μπορούμε να απαντήσουμε πως υπάρχει αύξηση στις ημερήσιες ανάγκες για τον βασικό μεταβολισμό των γυναικών προτης περιόδου σε σύγκριση με την περίοδο προ της ωορρηξίας αλλά όχι με στατιστικά σημαντική διαφορά. Μία μελέτη το προσδιορίζει ως διαφορά 72 θερμίδων μεταξύ των 2 αυτών περιόδων. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε πως 72 θερμίδες είναι περίπου όσο 1 φέτα ψωμί 30 γραμμαρίων.
Ωστόσο πως γίνεται να παρατηρείται μεγαλύτερη κατανάλωση τροφίμων πριν την περίοδο αν δεν υπάρχει τόσο μεγάλη ανάγκη θερμιδικά;
Γυναίκες που ερωτήθηκαν για τις διατροφικές τους συνήθειες κατά την διάρκεια του μήνα και πως αλλάζουν στην προεμμηνορροϊκή περίοδο ανέφεραν πως γενικά κατανάλωναν “υγιεινά” τρόφιμα, πλούσια σε διατροφική αξία, με πολλά φρούτα και λαχανικά χωρίς έντονη την ανάγκη για junk food ή γλυκά. Ωστόσο, στην φάση του κύκλου πριν την περίοδο η ανάγκη για γλυκό ή αλμυρά και λιπαρά φαγητά ήταν επιτακτική. Χαρακτηριστικά αναφέρουν πως “δεν ένιωθαν πως αυτός είναι ο πραγματικός τους εαυτός” και πως δεν είχαν αυτοσυγκράτηση ως προς το φαγητό. Δεν τους ήταν εύκολο να αντισταθούν και να πουν όχι σε πίτσα, σοκολάτα ή κέικ για παράδειγμα.
Εξηγείται αυτό κάπως επιστημονικά;
Η λιγούρα για γλυκό δικαιολογείται από την ανάγκη για ανακούφιση από το στρες και ως ανταμοιβή. Το γλυκό και πιο συγκεκριμένα η σοκολάτα μέσω της οποιούχας και ντοπαμινεργικής νευροδιαβίβασης δρα στον εγκέφαλο και βελτιώνει την διάθεση. Βέβαια, όσο περισσότερο απολαμβάνονται τα γλυκά, τόσο πιο συχνά συνδέονται στο μυαλό με θετικά συναισθήματα. Άρα λειτουργεί και σαν placebo effect.
Υπάρχει μεγαλύτερη ενασχόληση με το βάρος και την εικόνα του σώματος τις ημέρες προ της περιόδου και στις πρώτες μέρες αυτής. Για αυτό έχει προταθεί πως η πιθανότητα για διαταραγμένη πρόσληψη φαγητού (ως ανταμοιβή ή την αντιστάθμιση της αρνητικής
σκέψης) είναι πιθανότερο να συμβεί μετά την ωορρηξία παρά πριν. Μάλιστα εντοπίστηκε πως το ίδιο γεύμα (υψηλό σε υδατάνθρακες, χαμηλό σε πρωτεΐνη) είχε καλύτερη επίδραση στο στρες, στον θυμό, στην στεναχώρια όταν καταναλωνόταν στην ωχρινική φάση σε
αντίθεση με την ωοθηλακική φάση.
Συμπερασματικά:
Οι γυναίκες κατά την ωχρινική φάση (1 εβδομάδα πριν την έναρξη του νέου κύκλου) έχουν αυξημένη όρεξη για φαγητό, δεν τις χορταίνουν οι μερίδες που κατανάλωναν κατά την διάρκεια του υπόλοιπου κύκλου και έχουν έντονη επιθυμία για γλυκά και λιπαρά τρόφιμα.
Αυτό εξηγείται και επιστημονικά λόγω της μεγαλύτερης κατανάλωσης ενέργειας στην φάση του κύκλου που οφείλεται σε αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών. Πιο έντονο είναι το φαινόμενο σε γυναίκες με προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο (PMS).
Βιβλιογραφία:
1. Ryan, S., Ussher, J.M. & Hawkey, A. Managing the premenstrual body: a body mapping study of women’s negotiation of premenstrual food cravings and exercise. J Eat Disord 9, 125 (2021). https://doi.org/10.1186/s40337-021-00478-6
2. Yen, J.-Y., Liu, T.-L., Chen, I.-J., Chen, S.-Y., & Ko, C.-H. (2018). Premenstrual appetite and emotional responses to foods among women with premenstrual dysphoric disorder. Appetite, 125, 18–23. doi:10.1016/j.appet.2018.01.029
3. Zhang, S., Osumi, H., Uchizawa, A., Hamada, H., Park, I., Suzuki, Y., … & Tokuyama, K. (2020). Changes in sleeping energy metabolism and thermoregulation during menstrual cycle. Physiological reports, 8(2), e14353.
4. McNeil, J., & Doucet, É. (2012). Possible factors for altered energy balance across the menstrual cycle: a closer look at the severity of PMS, reward driven behaviors and leptin variations. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 163(1),
5–10. doi:10.1016/j.ejogrb.2012.03.008
5. Hildebrandt BA, Racine SE, Keel PK, Burt SA, Neale M, Boker S, Sisk CL, Klump KL. The effects of ovarian hormones and emotional eating on changes in weight preoccupation across the menstrual cycle. Int J Eat Disord. 2015 Jul;48(5):477-86. doi: 10.1002/eat.22326. Epub 2014 Jun 26. PMID: 24965609; PMCID: PMC4277499.
6. Benton MJ, Hutchins AM, Dawes JJ. Effect of menstrual cycle on resting metabolism: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2020 Jul 13;15(7):e0236025. doi: 10.1371/journal.pone.0236025. PMID: 32658929; PMCID: PMC7357764.
7. Rogan MM, Black KE. Dietary energy intake across the menstrual cycle: a narrative review. Nutr Rev. 2023 Jun 9;81(7):869-886. doi: 10.1093/nutrit/nuac094. PMID: 36367830; PMCID: PMC10251302.
8. Malo-Vintimilla L, Aguirre C, Vergara A, Fernández-Verdejo R, Galgani JE. Resting energy metabolism and sweet taste preference during the menstrual cycle in healthy women. Br J Nutr. 2024 Feb 14;131(3):384-390. doi: 10.1017/S0007114523001927. Epub 2023 Aug 29. PMID: 37641942; PMCID: PMC10784125.