14/11: Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη. Ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη στην διαχείριση του | Nutrition Home

Στις 14/11 γιορτάζεται κάθε χρόνο η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, μια πολύ σημαντική ημέρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κόσμου για την χρόνια αυτή νόσο. Αν θέλαμε να δώσουμε αρχικά έναν ορισμό, θα λέγαμε ότι είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη, ή όταν το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει με αποτελεσματικό τρόπο την ινσουλίνη που παράγεται για την κάλυψη των αναγκών του μεταβολισμού. Η ινσουλίνη είναι η απαραίτητη ορμόνη που πρέπει να παραχθεί από το σώμα μας για να διαχειριστεί την αύξηση του σακχάρου στο σώμα μας όταν καταναλώνουμε ένα γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακες.

Σε ποιους κύριους τύπους διακρίνεται ο Σακχαρώδης Διαβήτης;

•  ΣΔ Τύπου 1: Από αυτοάνοση συνήθως καταστροφή των β-κυττάρων παγκρέατος που οδηγεί σε σχεδόν πλήρη έλλειψη ινσουλίνης. Είναι ο συχνότερος τύπος σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες, οι οποίοι χρειάζονται ενέσεις ινσουλίνης για να επιβιώσουν.
• ΣΔ Τύπου 2: Υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη και μειωμένη έκκριση της από τα β-κύτταρα του παγκρέατος για την κάλυψη αναγκών του οργανισμού. Αυτός ο τύπος αφορά >90% των ατόμων με ΣΔ, οι οποίοι μπορούν να αντιμετωπίσουν την πάθηση μόνο βελτιώνοντας τον τρόπο ζωής τους.
• Διαβήτης Κύησης: Εμφανίζεται σε ορισμένες περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά συνήθως υποχωρεί μετά το πέρας της. Μπορείτε να ανατρέξετε στο σχετικό μας άρθρο για τον διαβήτη κύησης: https://nutritionhome.gr/diavitis-kyhshs-ti-allazei-sthn-diatrofi-mas-nutrition-home/

Πώς μπορώ να διαχειριστώ τον Διαβήτη ;
✔ Η διατροφή μαζί με την άσκηση διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για την πρόληψη του διαβήτη, αλλά και για την αντιμετώπιση του.
✔ Ειδικά τα υπέρβαρα άτομα με ΣΔ πρέπει να ακολουθούν εξατομικευμένο διατροφικό πρότυπο με λίγες θερμίδες που μειώνει τον κίνδυνο και μπορεί να οδηγήσει σε μείωση 5-7% του σωματικού βάρους αυτών.
✔ Έχοντας ως πρότυπο τη Μεσογειακή Διατροφή, η οποία θεωρείται ιδανική για τα άτομα με διαβήτη διότι συμβάλει στην πρόληψη του και στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε αυτά.
✔ Επίσης, ο γλυκαιμικός δείκτης των τροφίμων είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την αποτελεσματική ρύθμιση του σακχάρου.

Τι ονομάζουμε γλυκαιμικό δείκτη και τι γλυκαιμικό φορτίο;
Ο γλυκαιμικός δείκτης (glycemic index) είναι ένας αριθμός της κλίμακας 0-100 που δείχνει πόσο γρήγορα ένα τρόφιμο αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου του αίματος μετά την κατανάλωση ενός τροφίμου που ανήκει στην οικογένεια των υδατανθράκων, σε σύγκριση με ένα τρόφιμο αναφοράς (1 φέτα λευκό ψωμί ή 50gr γλυκόζης).

Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται η κατάταξη των τροφίμων λαμβάνοντας υπόψη το γλυκαιμικό δείκτη αλλά και το γλυκαιμικό φορτίο.

Το γλυκαιμικό φορτίο (glycemic load) προσδιορίζεται από το γλυκαιμικό δείκτη του τροφίμου και τα γραμμάρια υδατάνθρακα που περιέχει και μας δίνει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα επί του θέματος.
Δηλαδή: ΓΦ = (ΓΔ/100) X περιεκτικότητα τροφίμου σε υδατάνθρακες .

• Τρόφιμα χαμηλού GL ≤10
• Τρόφιμα μεσαίου GL 11-19
• Τρόφιμα υψηλού GL ≥20

Ποια είναι η σημασία του χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη για την υγεία μας ;
➢ Είναι βασικό να γνωρίζουμε ότι τα τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη προκαλούν μεγάλη αύξηση στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και θα πρέπει να αποφεύγονται.
➢ Προτιμούμε επομένως τρόφιμα χαμηλού και μέτριου GI που βοηθούν στο να γίνει η πέψη πιο αργά και προσφέρουν καλύτερα επίπεδα κορεσμού.
➢ Οι δίαιτες χαμηλού GI είναι χρήσιμες για τον γλυκαιμικό έλεγχο, δηλαδή δεν προκαλούν απότομες αυξομειώσεις του σακχάρου στο αίμα.
➢ Επίσης, φαίνεται να συμβάλλουν στην μείωση παχυσαρκίας σε άτομα με προδιαβήτη ή διαβήτη, αρτηριακής πίεσης και φλεγμονής πέρα από την ταυτόχρονη θεραπεία με φάρμακα υπεργλυκαιμίας ή ινσουλίνη.

Η διατροφική εκπαίδευση αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις τρόπους διαχείρισης και αντιμετώπισης του Σακχαρώδους Διαβήτη. Προσέχουμε την διατροφή μας, φροντίζουμε την υγεία μας, αλλά επίσης, φροντίζουμε τους συνανθρώπους μας με διαβήτη!

Βιβλιογραφία:
1. Κατευθυντήριες οδηγίες για τον Σακχαρώδη Διαβήτη 2023, Ελληνική Διαβητολογική Εταιρία.
2. International tables of glycemic index and glycemic load values 2021: a systematic review, Fiona
S Atkinson, Jennie C Brand-Miller et al.
3. Low-glycemic index diets as an intervention for diabetes: a systematic review and