Λίπος στο συκώτι: τι γίνεται με την διατροφή μας; | Nutrition Home

Λίγα λόγια για τον ρόλο του ήπατος
Το ήπαρ ή αλλιώς συκώτι είναι το μεγαλύτερο εσωτερικό όργανο του σώματος μας. Βρίσκεται στο άνω δεξιά τμήμα της κοιλιακής κοιλότητας και κάτω από το διάφραγμα. Συγκρατεί περίπου το 13% του συνολικού αίματος του οργανισμού μας.

Πραγματοποιεί περισσότερες από πεντακόσιες λειτουργίες, κάποιες από αυτές είναι:
• Η ρύθμιση της αποθήκευσης γλυκογόνου/αποθήκευση ενέργειας
• Η σύνθεση πρωτεϊνών
• Το φιλτράρισμα του αίματος που βρίσκεται στο πεπτικό σύστημα πριν μεταφερθεί σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του σώματος,
• Η μετατροπή των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπών της τροφής σε ενέργεια
• Η αποθήκευση βιταμινών και μετάλλων
• Η παραγωγή χολής που συμβάλλει στην αποτελεσματική διάσπαση των λιπαρών τροφών στο εντερικό σύστημα
• Η αποτοξίνωση του οργανισμού από επιβλαβείς ουσίες

Ορισμός, Αιτίες, Πρόληψη και Θεραπεία
Η Λιπώδης Διήθηση του Ήπατος αναφέρεται σε μια κατάσταση όπου το ήπαρ παρουσιάζει υπερβολική ποσότητα λίπους, τόσο στο εσωτερικό του όσο και περιμετρικά. Η κατάσταση αυτή σχετίζεται σημαντικά με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, καθώς και με την υπερβολική κατανάλωση λιπαρών και ζάχαρης. Για την πρόληψη, συνιστούνται υγιεινές διατροφικές επιλογές, αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ, λιπαρών και ζαχαρούχων τροφών και απώλεια βάρους. Η αντιμετώπιση της περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο ζωής, απώλεια βάρους, σωστή διατροφή (αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων) και αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. Σε συνθήκες που η κατάσταση επιδεινώνεται, μπορεί να απαιτηθεί φαρμακευτική αγωγή για την ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα, ενώ σε ακόμα πιο κρίσιμες καταστάσεις, ο ασθενής πρέπει να προβεί σε μεταμόσχευση του ήπατος.

Συμπτώματα λιπώδους ήπατος
Συχνά, άτομα με λιπώδες ήπαρ δεν γνωρίζουν την παθολογία της κατάστασης τους, καθώς δεν υπάρχουν συμπτώματα που να το καθιστούν αντιληπτό. Γι’ αυτόν τον λόγο, ο πιο κοινός τρόπος διάγνωσης αυτής της πάθησης προκύπτει από τη διεξαγωγή άλλων ιατρικών εξετάσεων. Συγκεκριμένα, η λιπώδης διήθηση του ήπατος μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνια σημαντικές βλάβες στο συκώτι, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της ασθένειας. Σε προχωρημένο στάδιο, λοιπόν εμφανίζονται τα εξής συμπτώματα: απώλεια βάρους, κόπωση, αδυναμία και
κοιλιακό άλγος.

Κατηγορίες λιπώδους διήθησης του ήπατος
Διακρίνεται σε:
• αλκοολική λιπώδη ηπατική νόσο που οφείλεται στην αλόγιστη κατανάλωση αλκοόλ
• μη αλκοολική λιπώδη ηπατική νόσο που δεν οφείλεται στην κατανάλωση αλκοόλ
Επίσης ομάδες υψηλού κινδύνου είναι άτομα με: σακχαρώδη διαβήτη, χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης, υψηλές τιμές τριγλυκεριδίων, υπέρβαρο βάρος ή παχυσαρκία.

Συμβολή της διατροφής στην αντιμετώπιση της νόσου

• Αύξηση στην κατανάλωση πρωτεΐνης μέσα από άλιπες πηγές υψηλής βιολογικής αξίας τρόφιμα όπως κοτόπουλο, γαλοπούλα, αυγά, ψάρια, γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών.
• Διατήρηση υγιούς βάρους και απώλεια βάρους αν αυτό είναι απαραίτητο.
• Καθιέρωση υγιεινής διατροφής: αποφυγή κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε κορεσμένα λιπαρά οξέα, σάκχαρα και υδατάνθρακες με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, καθημερινή κατανάλωση: δημητριακών ολικής άλεσης και τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά.
• Μεσογειακή διατροφή:  Η υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής που είναι πλούσια σε φρέσκα φρούτα, λαχανικά, εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, ψάρια και άπαχα κρέατα και χαμηλή σε απλά σάκχαρα και κορεσμένα λιπαρά είναι κλειδί στην διατροφική αντιμετώπιση της NAFLD
• Ισορροπία στην χλωρίδα του εντέρου: παρατηρείται πολύ συχνά δυσβίωση στο έντερο των ανθρώπων με λιπώδη διήθηση ήπατος και αυτό απαιτεί την λήψη συμπληρωμάτων προβιοτικών  και να ενισχυθεί η διατροφή με πρεβιοτικά (τουρσί, ψωμί με προζύμι, κεφίρ, γαλακτοκομικά με ζύμωση.
• Αύξηση στα λιπαρά βραχείας αλυσίδας που παράγονται στο παχύ έντερο από την ζύμωση δημητριακών. Τα συγκεκριμένα λιπαρά έχουν καρκινοπροστατευτική δράση και βελτιώνουν την δυσβίωση στο έντερο.
• Χολίνη: η χολίνη είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό που μεταβολίζεται από το συκώτι και εμπλέκεται στην εξέλιξη της ασθένειας NAFLD. H έλλειψη της χολίνης έδειξε επιδείνωση της ασθένειας. Πηγές του συγκεκριμένου θρεπτικού είναι ολόκληρα τα αυγά, τα ψάρια, τα μανιτάρια, τα φασόλια σόγιας και το φύτρο του σιταριού.
• Αύξηση στα αντιοξειδωτικά: Πιο συγκεκριμένα η αύξηση των πολυφαινολών που βρίσκουμε στο πράσινο τσάι, τον καφέ, τα σταφύλια, την κουβερτούρα συμβάλει στην αποβολή των τοξινών και στην ενίσχυση της αντιοξειδωτικής άμυνας του οργανισμού, του ενδοθηλίου του εντέρου, έχει αντιφλεγμονώδη δράση και βελτιώνει το μεταβολικό σύνδρομο. Άλλο αντιοξειδωτικό είναι και η βιταμίνη Ε ( στο ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς και πράσινα λαχανικά), η οποία βοηθάει πολύ στους δείκτες της λιπώδους διήθησης του ήπατος.
• Συμπλήρωμα Ω3 λιπαρών οξέων: Έρευνες έδειξαν ότι η λήψη συμπληρώματος Ω3 λιπαρών οξέων έδειξε βελτίωση στο λίπος του ήπατος.
• Μείωση στον σίδηρο: Παρατηρούνται υψηλότερα επίπεδα σιδήρου στο σώμα των ασθενών NAFLD που δημιουργεί προβλήματα στα σχετικά όργανα και την λειτουργία τους. Καλές πηγές σιδήρου είναι το κρέας που από τις παραπάνω συμβουλές τονίσαμε ότι πρέπει να μειωθεί το κρέας και να γίνει η διατροφή πιο χορτοφαγική
• Μείωση ή αποφυγή του αλκοόλ
• Αύξηση της κίνησης καθημερινά με μέτρια ένταση 1/2 με 1 ώρα διάρκειας που θα βοηθήσει στην διαχείριση της νόσου αλλά και στην απώλεια βάρους.
• Προσοχή στις επιλογές: Αποφύγετε ζαχαρούχα ποτά, αναψυκτικά και γλυκίσματα, επιλέξτε εναλλακτικές επιλογές. Δώστε προσοχή στα συστατικά καθώς υπάρχουν πολλές κρυφές πηγές ζάχαρης και απλών σακχάρων. Το ίδιο και με τα τηγανητά: αποφύγετε τα τηγανητά ή με μεγάλη ποσότητα κορεσμένων λιπαρών, επιλέξτε λιπαρά που προέρχονται κατά βάση από το ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς, τις ελιές

Βιβλιογραφία:

1. The role of nutrition in non alcoholic fatty liver disease: Pathophysiology and management: A Review Article, Genoveva Berna, Manuel Romero-Gomer, the Authors. Published in 2020. https://doi.org/10.1111/liv.14360
2. Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD): a review of pathophysiology, clinical management and effects of weight loss: Α Review, Sjaak Pouwels, Nasser Sakran, Yitka Graham, Angela Leal, Tadeja Pintar, Wah Yang, Radwan Kassir, Rishi Singhal, Kamal Mahawar, Dharmanand Ramnarain,the Authors. Published in 2022, Article number: 63. https://doi.org/10.1186/s12902-022-00980-1
3.  Epidemiology of non-alcoholic and alcoholic fatty liver diseases: A Review Article, Souveek Mitra, Arka De, Abhijit Chowdhury, the Authors. Published online in 2020. doi: 10.21037/tgh.2019.09.08
4. Meroni, M., Longo, M., Rustichelli, A., & Dongiovanni, P. (2020). Nutrition and Genetics in NAFLD: The Perfect Binomium. International Journal of Molecular Sciences, 21(8), 2986.doi:10.3390/ijms21082986
5. Mundi, M. S., Velapati, S., Patel, J., Kellogg, T. A., Abu Dayyeh, B. K., & Hurt, R. T. (2019). Evolution of NAFLD and Its Management. Nutrition in Clinical Practice.doi:10.1002/ncp.10449
6. Chakravarthy, M. V., Waddell, T., Banerjee, R., & Guess, N. (2019). Nutrition and Nonalcoholic Fatty Liver Disease. Gastroenterology Clinics of North America.doi:10.1016/j.gtc.2019.09.003
7. Corbin, K. D., & Zeisel, S. H. (2012). Choline metabolism provides novel insights into nonalcoholic fatty liver disease and its progression. Current Opinion in Gastroenterology, 28(2), 159–165.doi:10.1097/mog.0b013e32834e7b4b