Food Noise: Τι είναι και πως μπορείς να το αντιμετωπίσεις

Ο όρος “food noise” χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο για να περιγράψει ένα φαινόμενο που βιώνουν πολλοί άνθρωποι: τη συνεχή, μη λειτουργική σκέψη γύρω από το φαγητό. Αντί να περιορίζεται σε φυσιολογικά σήματα πείνας, το άτομο κατακλύζεται από επαναλαμβανόμενες σκέψεις όπως «τι θα φάω μετά;», «έφαγα πολύ;», ή «πρέπει να αντισταθώ». Το φαινόμενο αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σχέση με το φαγητό και να οδηγήσει σε υπερφαγικά επεισόδια, αυστηρούς διατροφικούς περιορισμούς ή συναισθηματική κατανάλωση τροφής.

Τι προκαλεί το food noise;

Το food noise δεν είναι αποτέλεσμα έλλειψης πειθαρχίας, αλλά σύμπτωμα ενός ευρύτερου βιοψυχοκοινωνικού πλαισίου. Κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή του περιλαμβάνουν:

• Συναισθηματικά ερεθίσματα:  άγχος, στρες ή πλήξη, μπορούν να οδηγήσουν σε “ξεσπάσματα” στο φαγητό.

• Δίαιτες αυστηρού περιορισμού: η παρατεταμένη αποχή από συγκεκριμένες ομάδες τροφίμων, οι οποίες πυροδοτούν την εμμονή γύρω από αυτές.

• Ορμονικές μεταβολές:  π.χ. ανισορροπία λεπτίνης και γκρελίνης, αντίσταση στην ινσουλίνη, μπορεί να επηρεάσουν την πείνα και τον κορεσμό.

• Συνθήκες σύγχρονου τρόπου ζωής: η αυξημένη έκθεση σε ερεθίσματα φαγητού (διαφημίσεις, social media, delivery apps).

• Διατροφικές διαταραχές: συχνά το food noise αποτελεί σύμπτωμα (π.χ. στη βουλιμία ή στην υπερφαγία).

Επιπτώσεις στην καθημερινότητα

Όταν το φαγητό καταλαμβάνει μεγάλο χώρο στη σκέψη, ενδέχεται να προκληθούν:

• Έλλειψη συγκέντρωσης

• Αλλαγές στη διάθεση

• Εναλλαγή μεταξύ στέρησης και υπερφαγίας

• Αρνητική εικόνα σώματος

Η ποιότητα ζωής μειώνεται, ενώ η σχέση με το φαγητό γίνεται αγχωτική και δυσλειτουργική.

Διατροφική προσέγγιση στη μείωση του food noise

Η διαχείριση του food noise βασίζεται σε πρακτικές που ενισχύουν την επανασύνδεση του ατόμου με τα φυσικά σήματα πείνας–κορεσμού και μειώνουν την ψυχολογική ένταση γύρω από το φαγητό. Ενδεικτικά:

• Τακτικά, πλήρη γεύματα με ισορροπημένο συνδυασμό πρωτεϊνών, φυτικών ινών και καλών λιπαρών.

• Επαρκής ενεργειακή πρόσληψη, ώστε να αποφευχθεί η φυσιολογική ενεργοποίηση των μηχανισμών λιμοκτονίας.

• Mindful eating, δηλαδή επίγνωση κατά τη διάρκεια του φαγητού (χωρίς περισπασμούς, με εστίαση στη γεύση και την αίσθηση κορεσμού).

• Αποφυγή της δαιμονοποίησης τροφών, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο εμμονικής σκέψης και απώλειας ελέγχου.

• Ψυχοεκπαίδευση γύρω από τη συναισθηματική πείνα και αναγνώριση των μη διατροφικών αναγκών.

• Ομαλή επανένταξη τροφών που έχουν χαρακτηριστεί “απαγορευμένες”, ώστε να μειωθεί η ένταση γύρω από την κατανάλωσή τους.

Συμπερασματικά

Το food noise αποτελεί μια σύγχρονη πρόκληση στη διατροφική πράξη, συνδέεται άμεσα με την ψυχολογία του φαγητού και απαιτεί ολιστική προσέγγιση. Η υποστήριξη από διατροφολόγο και, όπου χρειάζεται, από επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη μείωση αυτής της επιβάρυνσης και στην οικοδόμηση μιας υγιούς, λειτουργικής σχέσης με τη διατροφή.